Tokom životnog ciklusa žene postoje 2 perioda koje karakterišu značajne promene hormona. To su pubertet, koji označava razvoj polne sfere i pripremanje organizma za period rađanja posle 16-e godine života, i prestanak tzv. reproduktivnog perioda, tj. menopauza, kada prestaje mogućnost rađanja i nastaju promene koje vode u starost.
Menopauza je vreme u kome nastaje poslednje menstrualno krvarenje uzrokovano cikličnim delovanjem hormona jajnika na endometrijum. Perimenopauza je po definiciji period vremenski ograničen na godinu dana od poslednje redovne menstruacije. U tom periodu dolazi do promena u odnosu na obilnost, trajanje i učestalost menstrualnih ciklusa, pojave preznojavanja i nesanice, ali periodi bez menstruacije ne traju duže od tri meseca. Veoma su retke osobe kod kojih redovni menstrualni ciklusi traju do 60-e godine. Na žalost, zbog uticaja faktora okoline, težih bolesti, operacija, stresnih situacija i delovanja nekih lekova - funkcija jajnika može prestati i pre 40. godine života, i tada govorimo o ranoj menopauzi ili ranoj insuficijenciji jajnika. Klimakterijum je period koji obuhata 5 godina pre i 5 godina nakon menopauze. Tih desetak godina života uslovljeno je promenom ravnoteže hormona (estrogena). Akutne simptome nedostatka hormona jajnika tokom prvih godinu dana po prestanku menstrualnog ciklusa ima čak 75-85% žena. Oko 15-25% žena ove simptome ima do 5 godina po nastanku menopauze, a oko 5% žena i duže.
Najčešći karakteristični simptom menopauze je toplotni talas ili valung, odnosno iznenadno crvenilo kože lica, vrata i grudi koje prati osećaj intenzivne vrućine, a završava se profuznim znojenjem. Spada u vazomotorne simptome kao i noćno znojenje, nesanica, lupanje srca. Često se pacijentkinje žale na glavobolju, umor, promene raspoloženja, gubitak memorije i koncentracije, depresiju. Zbog smanjene koncentracije estrogena javlja se atrofija genitalnog trakta, gubitak libida, oboljenja koštano - zglobnog sistema (osteoporoza, artralgije), kardiovaskularna oboljenja (ishemijska bolest srca, tromboze). Ubrzano se stvaraju bore, pogoršavaju se akne, a pošto organizam proizvodi male količine testosterona može se pojaviti pojačana maljavost u predelu brade, nausnica, grudi i abdomena.
Neodgovarajuća ishrana, nedovoljna fizička aktivnost i emocionalni stres mogu da pogoršaju simptome menopauze. Svakodnevno konzumiranje više od 2 čaše alkoholnog pića, 4 čaše gaziranog pića ili 2 šoljice kafe povećava rizik za osteoporozu, zbog povećanog izlučivanja kalcijuma urinom. Pušenje povećava rizik za osteoporozu čak 50% jer blokira funkciju osteoblasta i smanjuje nivo estrogena u krvi. Takodje, žene pušači u menopauzu ulaze jednu do dve godine pre u odnosu na žene nepušače.
