HOBP – nije jedna bolest već termin koji se koristi da bi se opisale hronične bolesti pluća koje ograničavaju protok vazduha kroz disajne puteve. Ograničenje protoka vazduha je progresivno i ireverzibilno, i povezano sa zapaljenskim odgovorom pluća na štetne čestice i gasove. Termini kao "emfizem" i "hronični bronhitis" nisu više u upotrebi, ali su uključeni u HOBP.

U svetu danas od HOBP boluje oko 210 miliona ljudi. Godišnje od HOBP umre više od 3 miliona ljudi, odnosno više od 250 tokom sat vremena, što je više od karcinoma pluća i dojke zajedno. Predviđa se da će do 2020.-e godine HOBP postati treći vodeći uzrok smrtnosti u svetu i peti vodeći uzrok invaliditeta.

Iako je HOBP s vrlo visokom incidencom i pogubnim posledicama na kvalitet života bolesnika i njihovih porodica, nedovoljno je dijagnostifikovan i lečen. Rane faze bolesti najčešće nisu prepoznate, ali je lako utvrditi prisutnost rizika za HOBP. HOBP nije izlečiva ali pravovremena terapija može usporiti progresiju bolesti i time uticati na poboljšanje zdravstvenog stanja bolesnika.

U HOBP-u su disajni putevi suženi tako da udahnuti vazduh ne može slobodno ući ili izaći iz pluća. Glavni simptomi su nedostatak daha, hronični kašalj, abnormalni sputum ( mešavina mukusa i salive u disajnim putevima) i umor. Najčešće osobe svoju HOBP zanemaruju karakterišući je kao "pušački kašalj", pripisujući svoje stanje starenju što znači da se tokom prvih godina bolesti ne javljaju svom doktoru.

Osobe sa povećanim rizikom su sve one koje su profesionalno izložene delovanju prašine i štetnih gasova, hemijskih iritanasa, para kao i one koje su u detinjstvu imale česte infekcije donjih respiratornih puteva. Uz sve ove rizike zagađen vazduh iz okruženja svakako doprinosi razvoju oboljenja. U razvijenim zemljama duvanski dim je najveći faktor rizika, dok su u slabo razvijenim zemljama to faktori unutrašnjeg zagađenja, tj. upotreba biomasa (drvo, ugalj) za grejanje i kuvanje. Svojevremeno je HOBP bila znatno češća kod muškaraca, ali sa povećanjem broja žena koje puše u razvijenim zemljama, kao i uticajem unutrašnjeg zagađenja u slabo razvijenim zemljama bolest danas podjednako pogađa i muškarce i žene. U Africi, Aziji i na srednjem istoku gde se biomase koriste za grejanje i kuvanje u zatvorenim prostorijama, umire 2 miliona žena i dece od posledica unutrašnjeg zagađenja godišnje. Lako je zaključiti da se HOBP može prevenirati.

HOBP se otkriva jednostavnim spirometrijskim testom, kojim se meri koliko vazduha osoba može da udahne i izdahne u određenom vremenskom intervalu. Obzirom da se bolest razvija sporo većina sa ovom dijagnozom ima više od 40 godina. Ovim testom je moguće otkriti bolest i pre pojave prvih simptoma i time omogućiti dalje usporavanje ili sprečavanje plućne funkcije.

HOBP karakteriše kontinuiran pad kvaliteta života bolesnika. Čak 80% bolesnih od HOBP ima poteškoća sa penjanjem uz stepenice, oblačenjem, kupanjem, kućnim poslovima...Nedostatak daha, kašalj, umor onemogućavaju bolesnike da obavljaju normalne aktivnosti. Utučenost i depresija zbog konstantnog pada kvaliteta života su psihološke posledice bilo koje teške bolesti pa i ove.

Lekovi mogu biti efikasni samo ukoliko se primjenjuju prema preporukama lekara. Od izuzetne je važnosti lečenje započeti što je pre moguće kako bi maksimalno smanjili posledice HOBP na kvalitet života. Bolesnici obično podcenjuju uticaj bolesti i to je razlog nedovoljno rane primene potrebnog lečenja.

Jedinica zafarmakoinformatiku